Рэйтынг беларускіх гарадоў 2022

Кожнае вымярэнне (не індыкатар) мае аднолькавую вагу ў агульным выніку – і гэта, безумоўна, спрашчэнне. Аднак мы свядома ідзем на яго, каб забяспечыць празрыстасць і яснасць нашага даследавання, тым болей, што ўрэшце ўсе аспекты важныя, каб вызначыць сапраўды найлепшы горад.

Вынікі па большасці паказніках выраўненыя па шкале ад 0 да 100 балаў паводле формулы y=(x−min)/(max−min), дзе

• x – гэта канкрэтны паказнік (напрыклад, памер заробку ў гэтым горадзе);
• min – мінімальны паказнік сярод усіх гарадоў;
• max – максімальны паказнік сярод усіх гарадоў;
• y – гэта адпаведны вынік па шкале ад 0 да 100, які і ўносіўся ў рэйтынг.

Выключэннем з’яўляюцца вынікі экспертнага рэйтынга па славутасцях Беларусі і па паказніках у межах вымярэння “Грамадска-палітычныя практыкі”. У ім вынікі прадстаўленыя паводле трох- (0–50–100) і чатырохпрыступкавай шкалы:

• 100 – калі неабходная інфармацыя прадстаўленая цалкам,
• 75 – калі неабходная інфармацыя прадстаўленая з невялікім недахопам,
• 50 – калі неабходная інфармацыя прадстаўленая напалову,
• 25 – калі маецца толькі трохі неабходнай інфармацыі,
• 0 – калі неабходная інфармацыя не прадстаўленая.

Дапамажыце нам

Стварэнне такіх камбінаваных індыкатараў, як гэты рэйтынг, – гэта заўсёды пэўны кампраміс у методыцы даследавання. На жаль, сёлета мы не здолелі знайсці ўсе кампрамісы, якія мы б хацелі пабачыць, таму не ўсе пажаданыя індыкатары трапілі ў рэйтынг. Некаторыя з былых індыкатараў у выніку апошніх грамадска-палітычных падзей згубілі актуальнасць. Магчыма, нам не хапіла Вашых ідэй, таму мы вас ласкава просім адказаць на некалькі пытанняў (адказваць на ўсе з іх неабавязкова).

Цікавым чынам мы заўважылі і адлюстраванне крызісу на саміх гарадах.

Год разладу нацыі, страху і безнадзейнасці

Ціск на НДА (нават на самыя “траваедныя”, якія займаюцца выключна грамадскай дзейнасцю, кшталту “Аховы птушак бацькаўшчыны”), закрыццё многіх ініцыятыў, ціск на актыўнасці дваровых чатаў і рэпрэсіі ў цэлым ствараюць адчуванне страху ў грамадстве, падрываюць жаданне людзей да любой кааперацыі.

У значнай меры гэта разрывае сацыяльныя сувязі паміж людзьмі, робячы грамадства атамізаваным. Мы прыходзім да грамадства адзіноты, "грамадства кухоннай культуры", у якім сацыяльныя сувязі заканчваюцца на тых, каго мы можам паклікаць пасядзець на кухні – і тое, пры ўключаным водным кране, каб ніхто іншы не пачуў.

Ускосным паказнікам зніжэння грамадзянскай актыўнасці з'яўляюцца дадзеныя платформы "Голас" за 2020-ы і 2022-і год. Адбылося падзенне актыўнасці больш чым у 10 разоў. Беларусы ніколі не баяліся так моцна і не адыходзілі ад агульнай справы, як у мінулым годзе.

Падзенне ўзроўню злачыннасці

Мы назіраем зніжэнне колькасці злачынстваў (у пераліку на 1000 чалавек у гарадах). Для кожнага з гарадоў гэтае зніжэнне невялікае: у сярэднім 2-3 працэнтныя пункты, аднак яно назіраецца практычна ва ўсіх гарадах рэйтынга. Можна было б меркаваць, што зніжэнне злачыннасці ў раённых цэнтрах абумоўлена эканамічнай міграцыяй насельніцтва ў абласныя цэнтры. Аднак пры гэтым у буйных гарадах – абласных цэнтрах – росту колькасці злачынстваў не назіраецца, адпаведна, зніжэнне колькасці злачынстваў нельга растлумачыць міграцыяй унутры краіны.

Анамальнае маладзенне гарадоў

Даўно вядома, што беларусы – нацыя, якая старэе, і доля насельніцтва ў пенсійным узросце павялічваецца з года ў год. Аднак у гэтым рэйтынгу мы назіраем зніжэнне долі насельніцтва ў пенсійным узросце ў кожным з даследаваных гарадоў. Гэта зніжэнне дастаткова невялікае: у сярэднім 4-6 працэнтных пунктаў па кожным з гарадоў, аднак такая дынаміка тым не менш з'яўляецца незвычайнай.

Мы мяркуем, што гэтае зніжэнне – ускосны паказнік уплыву эпідэміі ковіда на беларусаў. Калі казаць дакладней, то, як вядома, смяротнасць ад ковіда значна вышэйшая сярод людзей пажылога ўзросту. А калі мы назіраем такую незвычайную дынаміку, то, хутчэй за ўсё, яна з'яўляецца наступствам нейкай знешняй падзеі. І ковід – тут найбольш адпаведнае тлумачэнне.